Giá vật liệu xây dựng tăng chóng mặt, trong đó sắt thép tăng 40-60% so với thời điểm trước Tết Nguyên đán không chỉ gây khó khăn đến người xây nhà, mà những nhà thầu xây dựng làm các công trình lớn cũng “méo mặt” vì quá sức chịu đựng.

"Không còn lợi nhuận, duy trì cầm cự"

Đó là những cụm từ thể hiện rõ nhất tâm tư của những nhà thầu xây dựng hiện nay. Không chỉ các doanh nghiệp nhỏ và vừa bị ảnh hưởng mà những "ông lớn" trong ngành xây dựng cũng cùng tâm trạng. Cái khó của doanh nghiệp xây dựng là những hợp đồng đã kí với chủ đầu tư rất khó để điều chỉnh giá hoặc giãn tiến độ xây dựng, nghĩa là họ làm không lợi nhuận, thậm chí thua lỗ nặng với đà tăng giá vật liệu xây dựng như hiện nay.

Ông Trần Tuấn Khanh, Phó Tổng giám đốc CBM – Doanh nghiệp có hơn 40 năm trong lĩnh vực xây dựng chia sẻ, khi giá vật liệu xây dựng tăng, quả thực doanh nghiệp không dám báo giá cho chủ đầu tư dự án, vì sợ khi làm giá lại đội lên, điều đó có nghĩa là làm không lợi nhuận. Cái khó của doanh nghiệp xây dựng ở thời điểm này là kêu CĐT điều chỉnh giá lên theo giá của VLXD nhưng đa phần CĐT không chịu. Cho nên, giải pháp với nhà thầu xây dựng là báo giá gia công lắp đặt thôi, còn CĐT cấp thép, quy định rõ trong hợp đồng được hao hụt bao nhiêu %.

"Nói chung, hiện tại nhà thầu xây dựng rất dè dặt, làm nhưng mang tính duy trì cậm cự thôi. Giải pháp chính ở đây vẫn là bình ổn giá cả vật liệu xây dựng", ông Khanh chia sẻ.

Theo ông Khanh, không chỉ sắt thép tăng mà xi măng, cáp đồng và các thiệt bị điện đều tăng dẫn đến gía thành xây dựng bị đội lên cao. Đặt câu hỏi, liệu việc tăng giá chóng mặt VLXD có đến từ đầu cơ, Phó giám đốc CBM cho rằng, cũng có vì tát nước theo mưa. Do  dự đoán cung cầu sai, nghĩ covid -19 nên sản lượng sản xuất giảm mà nhu cầu tăng lên nên mới dễ xảy ra tình trạng tăng giá. Nếu tình trạng VLXD tăng như hiện nay thì trung bình giá thành xây dựng sẽ tăng 10-20%, mà giá xây dựng tăng thì chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến giá BĐS. Khi sản phẩm ra thị trường sẽ tăng ít nhất 10%.

Nếu các doanh nghiệp "dè dặt" kí hợp đồng mới gặp khó khăn thì những doanh nghiệp đã đặt bút kí hợp đồng với CĐT dự án trước thời điểm giá vật liệu tăng cũng "tiến thoái lưỡng nan". Đại diện một doanh nghiệp trong lĩnh vực xây dựng giãi bày: "Giá nguyên vật liệu tăng chắc chắn ảnh hưởng đối với các hợp đồng xây dựng đã ký kết, dẫn tới giá ngân sách dự toán bị vượt, làm không còn lợi nhuận, bị thua lỗ. Không chỉ thép tăng mà rất nhiều nguyên vật liệu xi măng, cát, đá đều tăng chóng mặt và còn xảy ra tình trạng khan hiếm hàng đã khiến cho các nhà thầu vô cùng khó khăn trong quá trình triển khai thi công dự án trong khi vẫn phải đảm bảo tiến độ của chủ đầu tư. Chủ đầu tư cũng khó chấp thuận giãn tiến độ thi công hoặc điều chỉnh giá hợp đồng vì họ cũng bị ràng buộc pháp lý về tiến độ bàn giao nhà và giá bán sản phẩm theo hợp đồng với khách hàng".

Còn với các hợp đồng ký mới thì nhà thầu bắt buộc phải điều chỉnh giá hợp lý với tình hình giá nguyên vậy liệu tăng phi mã như hiện nay. Tuy nhiên, tình trạng này kéo dài thì sẽ gây ra hệ lụy không tốt cho nền kinh tế.

"Vì thế, chúng tôi kiến nghị Nhà nước cần xem xét hạn chế việc xuất khẩu nguyên vật liệu để đảm bảo cho nhu cầu cung ứng cho thị trường xây dựng trong nước. Áp dụng mức đánh thuế cao xuất khẩu nguyên vật liệu, giảm thuế nguyên vật liệu đầu vào cho các đơn vị sản xuất trong nước. Đặc biệt, Nhà nước cần phải có chính sách điều tiết về khung giá trần của giá nguyên vật liệu, tránh tình trạng như hiện nay giá thép tăng một cách bất thường, không ai có thể dự đoán trước được", đại diện doanh nghiệp này nhấn mạnh.

Dường như mọi kế hoạch của các nhà thầu xây dựng bị "đảo lộn" bởi tình trạng tăng giá vật liệu bất thường như hiện nay. Ghi nhận cho thấy, giá sắt thép trong nước đã tăng 40 - 50% khiến nhiều người xây nhà gặp khó khăn vì đội vốn, nhiều nhà thầu rơi vào cảnh đang có lời hóa ra lỗ, thậm chí nguy cơ phá sản.

Doanh nghiệp xây dựng đồng loạt "kêu cứu", Bộ xây dựng chỉ đạo

Mới đây, 40 doanh nghiệp ở Cà Mau đã gửi đơn cầu cứu đến cơ quan chức năng tỉnh, kiến nghị điều chỉnh giá vật liệu xây dựng cho phù hợp với thị trường.

Cụ thể, 40 doanh nghiệp này kiến nghị Sở Xây dựng báo giá có thêm vật liệu cát vàng (có chấm) xây dựng đủ tiêu chuẩn đưa vào công trình thi công; cần bổ sung thêm báo giá đá dăm cấp phối 0x4 loại 1, loại 2 đạt chuẩn... Đồng thời kiến việc cung cấp giá cho cơ quan quản lý nhà nước phải chịu trách nhiệm trước giá báo của mình, phải báo giá vật liệu xây dựng như: cát, đá, sắt thép, xi măng đúng tiêu chuẩn, đạt yêu cầu về chất lượng.

Nguồn cát đá đang khan hiếm và giá tăng nên đề nghị các cơ quan chức năng tỉnh Cà Mau sớm thông báo giá mới nhất đúng sát với thực tế. Giá của Sở Xây dựng, Sở Tài chính báo ở tháng 1 và tháng 2 rất thấp so với giá hiện tại. Hiện giá cát  thị trường  tăng gần gấp đôi so với thông báo này. Các hợp đồng của doanh nghiệp theo hình thức trọn gói, đơn giá cố định. Khi chủ đầu tư lập dự toán chưa có thông báo giá tăng sát với thực tế kịp thời.

Trước diễn biến trên, 40 doanh nghiệp kiến nghị UBND Tỉnh Cà Mau chỉ đạo Sở ban ngành có liên quan cho phép được điều chỉnh lại giá vật liệu xây dựng, giá nhân công sát đúng tình hình thực tế tại địa phương.

Hay, trước thực trạng giá nhiều loại vật liệu ngành xây dựng tăng đột biến, nhiều doanh nghiệp xây dựng ở tỉnh Tiền Giang ký đơn tập thể "cầu cứu" đến UBND tỉnh và các ngành chức năng xem xét điều chỉnh đơn giá các dự án đầu tư xây dựng.

Theo đơn kiến nghị của cộng đồng doanh nghiệp Tiền Giang, do ảnh hưởng của dịch Covid-19 từ cuối năm ngoái đến nay, giá nhiều loại vật liệu xây dựng trên thị trường tăng trung bình 25%;  đặc biệt giá thép tăng từ 50-60%. Riêng cát xây dựng trở nên khan hiếm và giá tăng 100%.

Ngoài ra giá nhân công lao động thực tế cũng tăng hơn nhiều so với giá quy định của UBND tỉnh Tiền Giang. Việc tăng giá vật liệu, nhân công đã làm phát sinh chi phí tại các dự án đầu tư từ nguồn ngân sách nhà nước gây thua lỗ đối với các doanh nghiệp trúng thầu; đồng thời ảnh hưởng đến tiến độ  thi công các công trình.

Hiện nay, nhiều dự án đầu tư công rất khó triển khai vì nhà thầu lo ngại giá vật liệu còn tăng cao.  Cụ thể năm nay,  tỉnh Tiền Giang  phân bổ vốn đầu tư công cho 267 công trình cấp tỉnh quản lý với tổng nguồn vốn hơn 3.700 tỷ đồng.

Tuy nhiên đến nay, vốn đầu tư công chỉ giải ngân đạt 29% kế hoạch. Do đó, nhiều doanh nghiệp tại tỉnh Tiền Giang kiến nghị UBND tỉnh và các ngành chức năng tỉnh xem xét điều chỉnh đơn giá từ tháng 11/2020 đến nay cho phù hợp với mức giá thị trường.

"Năm nay, tôi chưa đấu thầu công trình nào, đang đợi Sở Tài chính điều chỉnh giá lại. Công trình bây giờ cũng ngừng đấu thầu, một số công trình cũ đang làm tôi đang giao cát đá coi như thua lỗ. Sở Tài chính không điều chỉnh giá là doanh nghiệp chúng tôi chắc chắn thua lỗ", đại diện một doanh nghiệp ở lĩnh vực xây dựng chia sẻ.

Trung tuần tháng 5/2021 Bộ Xây dựngcó văn bản đề nghị các bộ, ngành, địa phương theo dõi sát diễn biến giá thép, có giải pháp khắc phục, giảm thiểu tác động tiêu cực từ tăng giá thép và hiện tượng đầu cơ, thổi giá.

Đối với các loại vật liệu chủ yếu, có biến động giá lớn như thép, trường hợp cần thiết phải công bố giá vật liệu xây dựng hằng tháng hoặc sớm hơn, đáp ứng yêu cầu quản lý chi phí đầu tư xây dựng, hợp đồng xây dựng trên địa bàn.

Bộ Xây dựng đề nghị các bộ quản lý công trình xây dựng chuyên ngành, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo các đơn vị có liên quan đánh giá tác động của dịch Covid-19 và biến động giá một số vật liệu xây dựng chủ yếu, nhất là giá thép đến tình hình thực hiện các dự án đầu tư xây dựng sử dụng vốn đầu tư công, vốn nhà nước, các dự án PPP, các vấn đề phát sinh liên quan đến công tác quản lý chi phí đầu tư xây dựng, hợp đồng xây dựng.

Từ đó, đề xuất các giải pháp khắc phục, tháo gỡ các khó khăn vướng mắc trong quản lý chi phí đầu tư xây dựng, thực hiện hợp đồng xây dựng, đặc biệt là các hợp đồng xây dựng ký kết theo hình thức đơn giá cố định và trọn gói.

Hạ Vy
Theo Doanh nghiệp và Tiếp thị